Opzoek naar een nieuwe balans in het gebruik van plastics
“We moeten opzoek naar een nieuwe balans in het gebruik van plastics.” Het zijn de woorden van Margie Topp, lector Kunststoftechnologie bij Hogeschool Windesheim. De discussie over plastic is al een tijd bezig. Het beeld dat leeft is dat het bijdraagt aan de vervuiling van het milieu en onze oceanen.
Single-use-plastic domineert de maatschappelijke discussie
Vorig jaar riep staatssecretaris Stientje van Veldhoven nog. “Als we niets doen dan stikt de wereld straks in plastic rommel.” Een kreet die Sten Gustaf Thulin zeker niet had verwacht toen hij in 1962 zijn ontwikkelde plastic tas de grootste uitvinding van de wereld noemde na die van het wiel.
Nu, bijna 60 jaar later, wordt de jaarlijks wereldwijde productie geschat op 500 miljard tot 1,2 triljoen plastic tassen per jaar. Tassen met een gemiddelde levensduur van 12 tot 20 minuten voor ze worden weggegooid. “En dat is het lastige”, zegt Margie Topp. “Het single-use-plastic domineert de maatschappelijke discussie. Alleen is die discussie gebaseerd op gevoel en emotie. Plastics worden over één kam geschoren. Er wordt niet meer gekeken naar de veelzijdigheid van het product en wat het ons aan voordelen biedt. Juist dat beïnvloedt de publieke en politieke opinie negatief.”
Een generatie die het anders wil
Dat die maatschappelijke discussie er is vindt Margie niet erg. “Het is een spannende tijd. We zitten op een bijzondere plek in de leercurve, waarin we ons handelen opnieuw aan het uitvinden zijn. Dat merk je. We hebben te maken met een generatie die anders wil leven, die minder waarde hecht aan bezit en die naar zero-waste wil. Je ziet het overal. Laatst nog las ik over Melati en Isabel Wijsen. Twee Nederlandse tieners die in Bali zijn geboren en een geweldig initiatief zijn gestart om het plastic afvalprobleem in dat land aan te pakken. Ze geven voorlichting en willen de politiek in Bali overtuigen dat het anders moet. Ze stellen indirect de vraag om te heroverwegen waar we wél en waar we geen plastic voor moeten gebruiken. Daarin moeten we de juiste technische overwegingen maken.”
Plastic is nog steeds een prachtig product
Nuance is op zijn plaats. Het FD vond onlangs al dat het tijd was voor een tegengeluid rond het gebruik van wegwerpplastic en de impact die het heeft. In het artikel dat ze er over maakten werden berekeningen aangehaald van Duitse onderzoekers, waaruit blijkt dat plastic tasjes in hun gehele levensduur minder CO2 veroorzaken dan papieren tasjes. Daarnaast werd ook berekend dat wanneer plastic wordt gebruikt om de levensduur van voedingsmiddelen te verlengen – en dus bijdraagt aan het tegengaan van voedselverspilling – het absoluut de CO2 voetprint waard is. Margie: “Bovendien is veel single-use-plastic eigenlijk helemaal niet single-use. Kijk maar naar de plastic boodschappentassen en de plastic flesjes die door mensen meerdere malen worden gebruikt. Daar wordt de CO2-voetprint meteen een stuk gunstiger van. Daarnaast is de plastic industrie in de afgelopen vijftig jaar zo efficiënt geworden, dat veel alternatieven die nu naar voren worden geschoven daar niet tegenop kunnen. Alleen plastic verpakkingsmateriaal is in de laatste 20 jaar al 22% lichter geworden en wordt dus met minder grondstoffen en minder CO2 uitstoot gemaakt.
En wist je bijvoorbeeld dat een tank benzine genoeg grondstof bevat om al het plastic te maken dat iemand een jaar lang gebruikt? Wanneer je dat in relatie zet tot al die vakantiereizen de we jaarlijks weer massaal met de auto maken, dan zet dat alles in een heel ander perspectief.
Waar op dit moment de uitdaging zit is het wereldwijde probleem om de kringloop van plastic gesloten te krijgen. Het is een gedragsding. We leven in een tijdperk van produceren, consumeren en weggooien. Eten is nog nooit zo goedkoop geweest, alles is online te bestellen en het is goedkoper om een kapot apparaat te vervangen dan om het te repareren. Het probleem is onze levenswijze. En daarom moeten we van een lineaire- naar een circulaire economie. Een economie waarin afval grondstof is. Juist ook voor plastics.”
Green PAC
Vanuit onder andere die gedachten is Green PAC opgericht. Het kennisknooppunt rond de ontwikkeling van kunststoffen en plastics. Margie: “Binnen Green PAC doen we samen met bedrijven uit de sector onderzoek naar oplossingen en innovaties rond plastics. Denk aan het sluiten van kringlopen, het anders verwerken van plastics, maar ook de ontwikkeling van biobased en biodegradeerbare plastics en methoden om productieprocessen efficiënter in te richten. Maar dat niet alleen. We werken ook aan dé nieuwe generatie ondernemers via de Green PAC iLab community. Ondernemers die iets willen ontwikkelen op het gebied van kunststoffen en plastics. Jonge talenten vol ambitie die aan de slag zijn met innovatieve producten en productiemethoden. Ze zitten nog niet vastgeroest in de huidige keten, worden niet geremd door de standaard en zijn vrij om hun idealisme te volgen en het anders te doen.”
Terug naar de gulden middenweg
Of het nu om plastic gaat of om andere onderwerpen. Momenteel lijkt de samenleving steeds meer te polariseren. Ook de politiek laat zich daarin steeds meer leiden. Je bent voor of je bent tegen. Daarin geldt steeds vaker dat – in deze digitale samenleving – er genoeg informatie te vinden is om je eigen mening te onderbouwen. Margie: “En wat betreft plastics is dat ook het geval. De gulden middenweg is verdwenen, maar juist in deze tijd, waar we als mensheid midden in staan, zullen we dat opnieuw moeten uitvogelen met elkaar. Vanuit Green PAC en ons lectoraat Kunststoftechnologie zetten we daar in ieder geval de eerste stappen voor.”
TIV Hardenberg
Van 17 tot en met 19 september is Green PAC vertegenwoordigd op de TIV in Hardenberg. Het initiatief staat hier als collectief op de beursvloer samen met Green PAC iLab, Tech For Future, Deltion College en Drenthe College en is te vinden in hal zes (standnummers 659, 661 en 663). Bent u benieuwd naar wat Green PAC nog meer doet of wilt u graag nog eens verder in gesprek met Margie over dit onderwerp? Kom dan langs! Aanmelden kan via deze link.
